|
|
For some time, the idealised academic nude (Bouguereau) could be challenged by the 'aesthetically deformed' nude (Brancusi, Arp) or by transgressive forms of sexuality (Manet, Courbet, Toulouse-Lautrec, Demoiselles d'Avigon, Dali, Bellmer, Balthus).
|
|
|
De tegenhanger van het taboe op religieuze en politieke propaganda is het taboe op de 'populaire' kunst en alles wat erin wordt verheerlijkt - in alle opzichten zowat het tegendeel van wat de religieuze en politieke autoriteiten voorstaan. Het taboe wordt hier versterkt omdat we tot deze leefwijzen worden verleid door warenproducenten die er reclame voor maken - zodat hun succes kan worden afgeschreven niet zozeer als van boven opgelegde dwang, dan wel als naar onder georiënteerde verleiding, evenzeer manipulatie dus, die bovendien is ingegeven door winstbejag. Dit dubbele verwijt is samengevat in de term 'cultuurindustrie' - een scheldwoord dat we in deze tekst zullen hanteren omdat het treffender is dan het misleidende 'populaire cultuur'. Het taboe treft in het bijzonder de verleidelijke beelden bij uitstek: erotische ('pornografische') beelden. Die worden nog bijkomend in de ban geslagen omdat ze al van in de Oudheid tot Ingres tot de privileges behoorden van de (feodaal-burgelijke sector van de) 'academische' kunst - tot de fotografie er zich ging mee ging bemoeien. Een tijdlang kon als tegenreactie tegen het idealiserende academische naakt (Bouguereau) het 'esthetisch vervormde' naakt (Brancusi, Arp), of de transgressieve seks nog door de beugel (Courbet, Manet, Toulouse-Lautrec of de Demoiselles d'Avigon, Dali, Bellmer, Balthus). Maar sedert de seksindustrie ook hier de kunstenaars de loef afstak, moeten de 'hedendaagse kunstenaars' zich terugtrekken op het eerder aseksuele terrein van de scatologie: de urine en de uitwerpselen bij Piero Manzoni, Paul McCarthy, Mapplethorpe, Andy Warhol, Joel-Peter Witkin, Kiki Smith, Andres Serrano, Gilbert en George, Annie Sprinkle, Cindy Sherman, Jan Fabre, enz. Het taboe treft ook ' 'lagere genres' waarin maatschappelijke en private relaties verschijnen onder de vervreemde vorm van misdaad en science fiction, griezel en horror, enz.
|
